सपना

जीन्दगीमा ढोकाहरू खुल्लै राख्नु पर्छ, 
पूर्व पश्चिम राजमार्ग झैँ, बनीहरनु पर्छ,
अलिकता आशा दियो जलाइ राखे राम्रो
के था भोलि कतै नयाँ दियो बाल्नै पर्ने हुन्छ ।

 

आशाहरू यस्तै न हुन्, ब्युँताइ रहनु पर्छ,
तिम्रा मेरा सपनाका, त्यान्द्रा साँची रहनु पर्छ,
आशै रहे, जीवन हुन्छ, मरे एउटा लास न हो, 
के था भोलि कतै नयाँ बाटो कोर्नै पर्नु हुन्छ ?

 

भरोसाको एटा दियो, बालेकी छाै त्यतै कतै,
बिस्वासको गाग्रो भित्र मुट्ठीभरको आश कतै,
मन भनेको मनै त हो, माैसम सँगै बगी जाने,

कोरिएका बाटा कतै फेरिन पो सक्छ ।।

गजल - बेहोसी

गजल - बेहोसी

बिताएका हर एक पल, हिजै जस्तो लाग्छ,
तिम्रै मात्र झझल्कोले सताइ रहोस सदा लाग्छ,

एकान्तमा मात्र होइन, भिड वीच तिमी छाउँछाै,
यसैगरी आइ रहाै, हिजो भन्दा बेसी लाग्छ ।

चाहनामा अल्झिएको, बल्झिएको दुइटै मुटु,
कित्ताकाट नगरी नै, नामसारी गराै लाग्छ ।

रोमान्चित हुन्छ मन, तन पनि तिमी संगै,
बेहोसीमा मदमत्त, नसापान भए लाग्छ ।

खाली, शून्य सबैतीर कुनै पल तिमी नदेख्दा,
तिम्रै मनको मझेरीमा, रातदिन रहुँ लाग्छ,

एकान्तमा मात्र होइन, सबैतीरै तिमी छाउँछाै,
तिम्रै नाम मन मुटुमा, हिजो भन्दा बेसी लाग्छ ।
चैत्र २१, २०७९ (2023.04.04)

साेच - तिमी

 👉तिमी 👈

बन्दा जस्तै छु भन्थ्यो उ आफुलाइ,
नियाल्दै गइन्, प्याज झैँ पिरोलिन्थ्यो,
भावुक र सम्बेदनशिलताको मतियार उ,
भावुकतामा भावना च्यापेर,
जिम्मेवारी पैतालाले कुल्चदै,
काधमा भावनाको सप्कोले,
द्रौपधीका चिरहरण भइ रहेको समाज,
तिमी प्याज जस्तै पटक पटक,
उनको अश्रुमोतिको कारक बनेउ
र
चोटहरु समेटेर बसेकी उ
तिमी बन्दा बन्ने आशामा,
उ प्याज बिर्सेर टोलाइ रहेकी छ ।

बैदिक र पौराणिक कृत्य (प्रेत ,पितृ , श्राद्ध , सोह्र श्राद्ध) - प्रवीण अधिकारी

बैदिक र पौराणिक कृत्य  

प्रेत ,पितृ , श्राद्ध , सोह्र श्राद्ध 
जीवन र मृत्यु दुवै यस ब्रह्माण्डका अकाट्य सत्य हुन् ! यही अकाट्य सत्य स्वीकार्दै सनातन हिंदू धर्म-दर्शनले जसको जन्म हुन्छ उसको मृत्यु र जसको मृत्यु हुन्छ उसको जन्म पनि निश्चित भएर सांसारिक प्रक्रिया निरन्तर चलीरहन्छ भन्ने मान्यता राख्दछ ! यस जगतमा त्यस्ता धेरै थोरै भाग्यमानी पनि हुन्छन जो यो पूनर्जन्म र मृत्युको चक्रमा नछिरी मोक्ष प्राप्त गर्न पुग्दछन ! सनातनी हिन्दू परीवारले कसैको मृत्यु भएमा ती मृत आत्माहरुको बैदिक तरिकाले श्राद्धादी दश गात्र कर्म नगर्ने , पूर्वजहरुलाई न संझिने , वार्षिक श्राद्ध आदि कर्म नगर्नेका घरमा अशांति , वंश - वृद्धिमा रूकावट , रोग - ब्याध आकस्मिक बीमारी, संकट, परिवारमा आइरहन्छन भन्ने मान्यता बोक्दछ र शास्त्रले पनि यहिकुरोलाई पुष्टि गर्दछ !

प्रेत :
पौराणिक मान्यता अनुसार दाह संस्कार गरिसके पछि मृतात्माले वायुको स्वरुप धारण गर्दछ ! त्यो बायु ततकालकोलागि प्रेत कहलिन्छ ! "प्रेत" भनेको आत्माको त्यो अवस्था हो जो मृत्यु पछि गरिने दश गात्रादी कर्महरु अर्थात प्रथम षोडशी देखि सपिंडीकरण सम्म प्रथमतः ११/१२ दिन रहने गर्दछ ! त्यसैले मृत आत्माले सूक्ष्म शरीर धारण गरी सके पछी पनि उ भित्र मोह, माया , भोक , प्यास रही रहन पुग्छ र त्यो प्रेत स्वरुप आत्मा पितृहरुसंगको सम्मिलन भएपछी तथा एक बर्षको और्द्धदैहिक क्रिया सकिएपछि मात्र अन्य पितृहरुको थान्कोमा रहन पुग्दछ वा चक्रिय व्यवस्था अनुरुप अन्य योनीमा जन्म लिन जान्छ भन्ने बिश्वास सनातनी हिन्दू समाज र ग्रन्थहरुले गर्दछ !

पितृ र श्राद्ध :
स्थूल शरीरबाट आत्मा उडनु , त्यस शरीरको अन्त्येष्टि संस्कार गरिनु र दाह संस्कार गरि सकेपछि मृत आत्माको तृप्तिकोलागि और्द्धदैहिक क्रिया कर्म श्रद्धापूर्वक सम्पादन गरिने प्रेत र पितृ कर्म श्राद्ध हो तथा जुन मृत व्यक्तिको एक वर्ष सम्मको सबै और्ध्व दैहिक क्रिया-कर्म सम्पन्न गरि सकीएको हुन्छ ति पितृ हुन् ! श्राद्ध सम्बन्धमा भनिएको छ - " श्रद्धया इदं श्राद्धम्‌ "(जे कुरा मृत व्यक्तिलाई श्र्द्धाले दिइन्छ त्यो श्राद्ध

ऋषि पंचमी बिशेष - प्रवीण अधिकारी

ऋषि पंचमी बिशेष
*****************

आत्म शुद्धि , ज्ञान शुद्धि र अहम शुद्धिकोलागि ऋषि पंचमी ! 
======================================
नेपालमा जन्मिएका तमाम ऋषि बृन्दहरुलाई हार्दिक नमन ! ऋषि मुनिहरुले फैलाएको ज्ञान भित्र हामी छिरेर पल्लवित र पोषित भएका हौ वा हाम्रो बोक्रे धाकले उनीहरु द्वारा प्रतिस्थापित मूल्य र मान्यताहरु बिस्थापित गरिएका हुन् ! आउनोस एकछिन मनन गरौँ !

ऋषि मूनिहरुको मानव मात्रलाई आध्यात्मिक देन :
************************************************
विश्वको प्राचिन ग्रन्थ ऋग्वेदमा भेटिएका ४१४ ऋषिहरु तथा ३० जाना ऋषिकाहरुको ज्ञान प्राप्तिस्थल पौराणिक नेपाल थियो ! अझ विशेषगरी भन्नु पर्दा प्राचिन हिमवत खण्ड भित्रको माहाकाली (सरयु नदि ) ,गण्डकी ,कौशिकी (कोशी) नदि बिचको प्रदेशनै प्राचिन ऋषि मूनिहरुको क्रिडास्थल र ज्ञान प्राप्तिस्थल थियो ! आज बैबश्वत मन्वन्तर मात्रका ऋषि मूनिहरुको मात्र होइन हाम्रो ऋग्वेदको समस्त मन्त्र द्र्श्टार ऋषिहरुको पूजा गरिनु पर्दछ र ती ऋषिहरुको पूजा अर्थपूर्ण रुपमा लिइनु पर्दछ ! ऋषिहरु मन्त्रद्रष्टा, मन्त्रस्रष्टा र युगसृजेता वा सर्जक पनि हुन् ! हाम्रो समाजमा चलेका , चलाइएका प्रचलन, प्रथा-परम्पराहरुको श्रोत बिन्दु ऋषिगण नै हुन् ! उनीहरुले विभिन्न विषयहरुमा सोध गरे ! महर्षि वेद व्यासले गहन वेदज्ञानलाइ सुबोध्य पुराणको रुपमा रूपान्तरित गरेर मानव मात्रकोलागि ज्ञानार्जन मार्ग फराकिलो पारिदिए ! चरक, सुश्रुतादिले आयुर्विज्ञानमा अनुसन्धान गरेर मानव मात्रलाई पूनर्जीवन दिए ! जमदग्नि -याज्ञबल्क्यले यज्ञ विज्ञानमा शोध गरे ! वशिष्ठ ऋषिले ब्रह्मविद्या तथा राजनीति विज्ञान तथा विश्वामित्रले गायत्री महाविद्याको रहस्योद्घाटन गरे !
देवर्षि नारदले भक्ति साधना सूत्र दिए ! पर्शुरामले ऊंच-नीचादि जातिगत भेद-वैषम्य निराकरण गरे ! भगीरथले