जनताको बहुदलीय जनवादको मार्गदर्शन

जनताको बहुदलीय जनवादको मार्गदर्शन

२०६६ जेठमा प्रकाशित 'नवयुग' को यो अङ्क जननेता मदन भण्डारी र कमरेड जीवराज आश्रतिप्रति र्समर्पण गर्न चाहन्छौ“ ।

०५० जेठ ३ गते आफ्ना घनिष्ठ सहयोद्धा जीवराज आश्रतिस“गै षडयन्त्रपर्ूण्ा हत्याको निशाना बन्नुभएको थियो जननेता मदन भण्डारी । त्यसयता १५ वर्षरु बितिसकेका छन् । यी उथलपुथलका, अनिश्चयका वर्षरुमा पनि आफ्नो भौतिक अनुपस्थितिका बाबजुद मदन भण्डारी बा“चिरहनुभयो, नेकपा -एमाले)पङ्क्तिबीच मात्र हैन, राष्ट्रिय राजनीतिका अनेक महत्वपर्ूण्ा घटना-परिघटना र कतिपय अन्तराष्ट्रिय प्रसङ्गहरुमा समेत । मदन भण्डारी बा“चिरहनुभयो, वैचारिक पथपर््रदर्शक बनेर, आदर्श र प्रेरणाको स्रोत बनेर । भौतिक रुपमा जीवित रह“दा जाज्वल्यमान विचारको प्रवाहमा बा“चिरहनुभयो र आफ्नो भौतिक अवसानपछि पनि विचारको प्रज्वलनलाई कायम राख्नुभयो, मदन भण्डारीले । जीवित रहुञ्जेल नेकपा -एमाले)को अत्यन्त प्रिय र आदरणीय नेतामा मात्र सीमित रहनुभएन जननेता मदन भण्डारी, नेपालमा मार्क्सवादको सिर्जनात्मक प्रयोगका प्रणेता र त्यसको कुशल व्याख्यातासमेत रहनुभयो उहा“ । आज पनि सबैले बुझदछन्- नेकपा -एमाले), मदन भण्डारी र जनताको बहुदलीय जनवाद अन्योन्याश्रति छन्, छुट्याउनै नसकिने गरी अन्तरसम्बन्धित छन् । र, तीनवटै विषयको सम्बन्ध-सेतु बनेको छ, नेकपा -एमाले) । जनताको बहुदलीय जनवादको अभावमा नेकपा -एमाले)को अस्तित्व सम्भव छैन र जननेता मदन भण्डारीलाई अलग गरेर जनताको बहुदलीय जनवादको सार र महत्वलाई बुझन नै सकिन्न ।

जनताको बहुदलीय जनवादलाई आत्मसात गरेर अथवा यसको मार्गनिर्देशनमा रहेर नेकपा

-एमाले) ले १७ वर्षबिताइसकेको छ । यसबीचमा नेकपा -एमाले)ले जबजको प्रबल पक्षपोषण गरिरह्यो । कार्यक्रमिक रुपमा मात्र होइन, आफ्ना काम र विचारलाई मार्गनिर्देशन गर्ने विचारका रुपमा समेत जबजलाई अगाडि सार्‍यो । आफ्नो सर्न्दर्भमा र समग्र नेपालको सर्न्दर्भमा मार्क्सवाद-लेनिनवादस“गै जनताको बहुदलीय जनवादलाई मार्गदर्शक सिद्धान्तका रुपमा समेत नेकपा -एमाले)ले प्रस्तुत गरिसकेको छ । जनताको बहुुदलीय जनवादप्रति नेकपा -एमाले)को यो उचाइको प्रतिबद्धता र पक्षपोषणलाई जोकसैले पनि बुझन सक्दछ, यद्यपि विगतका अन्य कालखण्डमा जबजकै नाममा नेकपा -एमाले)बाट भएका काम र कतिपय व्यवहारहरु टिप्पणीका विषय बनेका छन्, गम्भीर समीक्षाका विषय पनि बनेका छन् । आज जनताको बहुदलीय जनवादको अपरिहार्यताबोध गरिरहेको, यसकै मार्गनिर्देशनमा अगाडि बढ्ने सङ्कल्प गरिरहेको र यसका लागि स्वयम् जबजलाई समेत समृद्ध बनाउ“दै अगाडि बढ्नुपर्ने अठोट लिएको नेकपा -एमाले)को नेतृत्व अवसर र चुनौतीहरूको बीचमा छ । खासगरी सहमतिको राष्ट्रिय राजनीतिलाई कुशलतापर्ूवक नेतृत्व गर्न यतिबेला प्राप्त भएको अवसरलाई कुशलताका साथ सफलतामा पुर्‍याउनर्ैपर्छ एमालेले । जबजको निर्देशनमा अगाडि बढिरहने र यसो गर्दै स्वयम् जबजलाई समेत समृद्ध बनाउने दुबै काम एमालेले गर्नैपर्छ, गर्ने आ“ट गर्नैपर्छ यतिबेला । मदन-आश्रतिको १६ औ“ स्मृतिदिवस मनाइरहेका बेला नेकपा -एमाले)सम्बद्ध हामी सबैले आफ्नो यो अपरिहार्य भूमिकालाई बुझ्नर्ैपर्छ ।

'नवयुग'को यस अङ्कलाई यसै पर्रि्रेक्ष्यमा हामीले ँजननेता मदन भण्डारी/जबज विशेषाङ्क’का रुपमा प्रस्तुत गरेका छौ“ । जबजका सर्न्दर्भमा अहिले माथि उल्लिखित आवश्यकतालाई मध्यनजर गर्दै हामीले यसका सामग्रीहरुको संयोजन गरेका छौ“ । धेरै साथीहरुले नेकपा -एमाले), जबज र मदन भण्डारीमा केन्द्रित गरेर तथा यी तीनवटै विषयका अन्तरसम्बन्धलाई केन्द्रित गरिकन आफ्ना रचनाहरु तयार गर्नुभएको छ । वास्तवमा विविध कोणहरुबाट नेकपा -एमाले), जबज र मदन भण्डारीबीचको अन्योन्याश्रति सम्बन्धलाई केलाउने प्रयत्न गर्नुभएको छ साथीहरुले । समीक्षा र विश्लेषणमा मात्र हैन, जबजलाई समृद्ध बनाउने सर्न्दर्भमा समेत साथीहरूले केही नया“ प्रस्ताव अगाडि सार्नुभएको छ । समग्रमा जनताको बहुदलीय जनवाद र जननेता मदन भण्डारीका विषयमा यस विशेषाङ्कमा अत्यन्त उपयोगी सामग्रीहरु समेट्न सफल भयौ“ भन्ने हामीलाई लागेको छ ।

अहिले मुलुकमा राष्ट्रिय सहमति आवश्यक छ, राष्ट्रिय सहमतिको राजनीति आवश्यक छ । यसैले राष्ट्रिय सहमतिको सरकार आवश्यक छ । र, स्थितिले नेकपा -एमाले) लाई यस ऐतिहासिक कामको नेतृत्व गर्ने जिम्मेवारीमा पुर्‍याएको छ । हाम्रो पार्टर्ीी लागि यो ऐतिहासिक अवसर त हो नै । तर जबजको निर्देशनमा पार्टर्ीी यो अभिभारा कसरी पूरा गर्ला भनेर कतिपय मानिसहरूको मनमा आशङ्का पनि छ । विगतका कतिपय समयमा जबजकै नाममा एमालेबाट भएका अनुचित र विसङ्गत कुराहरूले मानिसहरूलाई झस्काएको कारणले पनि यस्तो आशङ्का उत्पन्न भएको छ । त्यसैले अहिले राष्ट्रलाई नेतृत्व गर्न पाएको ऐतिहासिक अवसरलाई एमालेले तत्कालको राष्ट्रिय सहमतिको राजनीतिलाई कुशलताकासाथ नेतृत्व गर्ने मात्र होइन, जनताको बहुदलीय जनवादलाई नया“ उचाइमा स्थापित गर्ने ऐतिहासिक अभिभाराका रूपमा पनि लिनु पर्दछ ।

'नवयुग'को यस अङ्कमार्फ् हामी जनताको बहुदलीय जनवादप्रतिको पर्ूण्ा प्रतिबद्धता व्यक्त गर्न चाहन्छौं र जननेता मदन भण्डारीका महत्वपर्ूण्ा विचार र योगदानप्रति हार्दिक श्रद्धापर्ूवक सम्मान पनि व्यक्त गर्न

चाहन्छौं ।

खाका अपूरो लाग्यो

सम्पादकज्यू,

२०६६ को वैशाख अङ्क पढें । नया“ वर्षो सुरुआतमा 'नवयुग'ले आफ्ना पाठकहरुलाई दिन खोजेका सामग्री र सन्देश मननयोग्य छन् । खासगरी, राष्ट्रिय राजनीतिको केन्द्रबिन्दुमा रहेको संविधान निर्माणको कामलाई आफ्नो पार्टर्ीी अवधारणाहरुमार्फ् अघि बढाउने सिलसिलामा प्रस्तुत नया“ संविधानको प्रस्तावित खाका पढ्न पाउ“दा खुसी लाग्यो । पार्टर्ीीरा प्रस्तावित सङ्घहरुको स्पष्ट खाकासहित राज्यको पुनःसंरचना र नया“ संविधानको खाका जतिसक्दो छिटो जनसमक्ष ल्याउनु आवश्यक छ । तर, त्यतापट्ट िपार्टर्ीी त्यति साह्रै ध्यान नदिएको जस्तो लागेको छ । पार्टर्ीी सन्तुलित, वैज्ञानिक र सही खाका जनसमक्ष ल्याउन केले रोकिरहेको छ - बुझ्न सकिएन । त्यसैले, छलफलका लागि प्रस्तुत गरिएको नया“ संविधानको खाका पनि अपूरो लाग्यो ।

यस्ता विषयमा पार्टर्ीीे गतिशीलता, सक्रियता र ध्यान व्यवहारमा अनुभूति हुने गरी देखिनुपर्‍यो । 'नवयुग'मार्फ् सम्पर्ूण्ा न्यायपे्रमी जनसमुदायमा हार्दिक शुभकामना †

- हरिहर पौडेल

नागढुङ्गा, कास्की

विश्वमामिला चाहियो

हाम्रो पार्टर्ीीे मुखपत्रका रुपमा प्रकाशन हु“दै आइरहेको 'नवयुग' मासिकको म नियमित ग्राहक हु“ । पत्रिका विचारप्रधान छ । पार्टर्ीी महत्वपर्ूण्ा निर्ण्र्ाार विचार एवम् समसामयिक विषयवस्तुहरुमा सुस्पष्ट दृष्टिकोणहरु आइरहेका छन् । यसलाई अझ परिस्कृत र पठनीय बनाउन विश्व कम्युनिस्ट आन्दोलनको इतिहास तथा वर्तमान अवस्थासम्बन्धमा स्थायी स्तम्भ प्रकाशित गर्ने सुझाव दिन चाहन्छु ।

- कर्ण्र्ााादुर थापा

अखिल नेपाल किसान महासङ्घ, सदस्य, जिल्ला समिति, म्याग्दी

दासढुङ्गाको रहस्य खोतल्नुपर्‍यो

छलकपटरहित र निडर विचारकका रूपमा स्थापित राजनेताको त्रासद् अवसान भएको १५ वर्षपूरा भइसकेछ । उहा“कोे त्यो अकल्पनीय मृत्युले सम्पर्ूण्ा देशका साथै मेरो गाउ“लाई पनि शोकाकुल बनाएको थियो । त्यसले इतिहासका शिखरपुरुषप्रति ममा अगाध श्रद्धा पलायो जो उमेरको बढाइस“गै निरन्तर बढ्दै गयो ।

समकालीन विश्वपरिस्थिति, पु“जीवादको दबदबा, विश्वव्यापीकरणको कालो भूतलाई अघि सारेर पु“जीवादीहरूले विश्वमा फैलाइरहेको नवउपनिवेशवाद र तत्कालीन र्-वर्तमान -) विश्वकम्युनिस्ट आन्दोलनको तथ्यपर्ूण्ा र वैज्ञानिक विश्लेषणसहित जननेता मदन भण्डारीले अघि सारेको विचार जनताको बहुदलीय जनवाद -जबज)का बारेमा मेरो त्यो बालहृदय पक्कै जानकार थिएन तर जबजब मदन भण्डारीका रचनाहरू र विचारहरूको अध्ययन गर्न थाले“ तबतब म यो निष्कर्षा पुगे“ कि समकालीन विश्वकम्युनिस्ट आन्दोलनमा सा“च्चैको कार्लमार्क्स नेपाली भूमिमा रहेको भन्ने 'न्युजविक'को विश्लेषण सही रहेछ । उहा“को विचारमा रहेको स्पष्टता र जनताप्रतिको निर्ःशर्त र्समर्पणभाव बुझ्न सकिने गरी अन्त कही“ पढ्न पाएको छैन । त्यो अद्भूत क्षमता, राष्ट्रवादिता एवम् राष्ट्रिय हितप्रतिको अडानले नै सायद उहा“लाई त्यस किसिमको मृत्युवरण गर्ने बाटोमा पुर्‍याइयो भन्ने मेरो मान्यता छ । साम्राज्यवाद, विस्तारवाद र प्रभुत्ववादप्रतिको उहा“को त्यो स्पष्ट र प्रतिबद्ध दृष्टिकोण तथा अडानलाई कसैले किन्न सकेन र किन्न नसकेकै कारण उहा“हरूलाई भौतिक रूपमा समाप्त पार्न बैरीहरूले षड्यन्त्र गरे । यो कुरा जगजाहेर भएको कुरा हो । तर, नेपाली राजनीतिका खेलाडीहरू त्यस कुरालाई खोतल्न किन हिच्किचाइरहेका छन् - त्यो अचम्मलाग्दो विषय बनेको छ ।

जननेता मदन भण्डारीले यो स्थानमा पुर्‍याइदिएको र भण्डारीले देखाएकै बाटोमा हि“डिरहेको पार्टर्ीीेकपा -एमाले)का जिम्मेवार नेताहरूले मदन-आश्रतिको प्रत्येक स्मृतिदिवसका अवसरमा उहा“हरूका हत्यारा पत्ता लगाइछाड्ने भाषण गर्नहुन्छ र जनतामा एक किसिमको आशा सञ्चारित गरिदिनुहुन्छ । तर, त्यसको भोलिपल्टैदेखि त्यस विषयमा एउटा शब्द सुन्न पनि गाह्रो पर्छ । दीनहीन र गरिब नेपाली जनताका आशाको केन्द्र बनेका जनप्रिय नेताको रहस्यमय हत्या कहिलेसम्म रहस्यको गर्भमै रहने हो - थाहा छैन । आफ्नो भौतिक जीवन सुम्पेर भए पनि देशलाई हार्न नदिने राजनेताप्रति हार्दिक श्रद्धाञ्जलि †

- जनार्दन बराल, सिन्धुली